Βιβλιογραφία Εξέτασης

PLAC

Το PLAC Test είναι μια εξέταση αίματος που μετρά τα επίπεδα της Lp-PLA2, ενός ενζύμου με υψηλή εξειδίκευση στην αγγειακή φλεγμονή και εμπλοκή στον σχηματισμό της ευάλωτης αθηρωματικής πλάκας.

Η πλειονότητα των καρδιακών επεισοδίων (68%) και τα περισσότερα εγκεφαλικά οφείλονται στη θραύση της πλάκας και τη θρόμβωση και όχι στη στένωση των αγγείων.

Το PLAC Test είναι η μοναδική εγκεκριμμένη από το FDA εξέταση αίματος για την εκτίμηση του κινδύνου στεφανιαίας νόσου και ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου σχετιζομένων με την αθηροσκλήρωση.

Γενικά
Η Lp-PLA2 (lipoprotein-associated phospholipase A2) είναι γνωστή και ως PAF-AH (platelet-activating factor acetylhydrolase ή PLACΤΜ Test είναι μια λιπάση της σερίνης, παράγεται από τα μακροφάγα (ανεξάρτητο ένζυμο από το ασβέστιο), συσχετίζεται με την χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνη (LDL) και αποτελεί ειδικό δείκτη για καρδιαγγειακά νοσήματα. Συναντάται στο πλάσμα και τον ορό και διαφέρει από άλλες φωσφολιπάσες, όπως η cPLA2 και η sPLA2.

Επειδή η Lp-PLA2 παράγεται κύρια από τα μακροφάγα και τα αφρώδη κύτταρα στις αθηρωματικές πλάκες, είναι εξειδικευμένη για την αγγειακή φλεγμονή και δεν αυξάνεται στις λοιμώξεις ή την αρθρίτιδα, σε αντίθεση με τους δείκτες φλεγμονής που παράγονται στο ήπαρ ή στα λευκοκύτταρα. Όταν διαρρεύσει στη κυκλοφορία, δένεται στις λιποπρωτεϊνες. Περίπου 1 στα 500 σωματίδια LDL έχουν προσδεμένο το ένζυμο Lp-PLA2. Εμπλέκεται στην οξειδωτική τροποποίηση της LDL και τη δημιουργία προφλεγμονωδών μορίων που στρατολογούν τα μακροφάγα με τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Θεωρείται ότι αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για στεφανιαία νόσο και ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, καθώς αύξηση των επιπέδων της Lp-PLA2 διπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Όταν η LDL, και ειδικότερα τα μικρά σωματίδια της LDL, μπουν στον αυλό του αγγείου, μπορεί να οξειδωθούν. Η Lp-PLA2 είναι το μόνο ένζυμο που υδρολύει τα οξειδωμένα φωσφολιπίδια (oxPL). Τα προϊόντα της υδρόλυσης, οξειδωμένα ελεύθερα λιπαρά οξέα και λυσο-φωσφατιδυλ-χολίνη (lysoPC) προκαλούν τον καταράκτη της φλεγμονής με την έκφραση των μορίων προσκόλλησης και των κυτοκινών. Υπάρχουν αποδείξεις ότι η οξείδωση της LDL παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης.

Η Lp-PLA2 έχει μέτρια διακύμανση ανά άτομο/α, αντίστοιχη με αυτή άλλων καρδιαγγειακών λιπιδικών δεικτών και σαφώς μικρότερη από τη διακύμανση της CRP. Επιπρόσθετα η Lp-PLA2 δεν αυξάνει στις συστηματικές φλεγμονές και είναι πιο ειδικός δείκτης της αγγειακής φλεγμονής. Η σχετικά μικρή βιολογική διακύμανση της Lp-PLA2 και η ειδικότητα της έχουν αξία για τον εντοπισμό και παρακολούθηση του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Σύμφωνα με την επικρατούσα επιστημονική αντίληψη ο κύριος λόγος των εμφραγμάτων και εγκεφαλικών αποτελεί η στένωση των αγγείων. Όμως πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι στο 68% των εμφραγμάτων οι αρτηρίες δεν έχουν στένωση. Αντίθετα το εσωτερικό τους τοίχωμα αδυνατίζει, σπάει και αποδεσμεύει στην κυκλοφορία την αθηρωματική πλάκα, με πιθανό αποτέλεσμα τον σχηματισμό θρόμβου. Ένας θρόμβος στις αρτηρίες μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της αθηρωματικής πλάκας και την επακόλουθη θραύση της παίζει η διαδικασία της φλεγμονής. Με τις αυξανόμενες αποδείξεις για τη συμμετοχή της φλεγμονής στα καρδιαγγειακά συμβάντα η Lp-PLA2 έχει τα χαρακτηριστικά που την καθιστούν σημαντική στην αξιολόγηση του κινδύνου.
Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφράγματος ή εγκεφαλικού, όπως η ηλικία (>65 ετών), η υπέρταση, το βεβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, ο διαβήτης, το υψηλό σωματικό βάρος, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, το κάπνισμα, η οριακή ή υψηλή χοληστερόλη, η χαμηλή HDL χοληστερόλη (άνδρες < 40mg/dl, γυναίκες <50mg/dl), το μεταβολικό σύνδρομο, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Κλινική χρησιμότητα της εξέτασης
1. Άτομα μέσου κινδύνου με 2 παράγοντες κινδύνου ή μεταβολικό σύνδρομο ή έναν μόνο «δυσμενή» παράγοντα ή ηλικία >65

2. Άτομα υψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, ιδίως σε περιπτώσεις με υποκείμενη φλεγμονώδη νόσο καθώς, σε αντίθεση με τη CRP, η τιμή της Lp-PLA2 δε μεταβάλλεται σε φλεγμονώδεις καταστάσεις.

3. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής ή στεφανιαίας νόσου ή ισχαιμικού επεισοδίου
4. Άτομα με οριακά επίπεδα λιπιδίων

5. Υγιή άτομα με οριακή υπέρταση. Ο κίνδυνος για εγκεφαλικό μπορεί να είναι 3.5- 6.8 φορές μεγαλύτερος από τον κίνδυνο που διατρέχουν όσοι έχουν χαμηλή πίεση και χαμηλή Lp-PLA2

Συμπερασματικά, αν και η αξιολόγηση των λιπιδίων προσφέρει στην αναγνώριση των ατόμων που κινδυνεύουν, υπάρχει ανάγκη και για επιπλέον δείκτες. Με αυξανόμενες αποδείξεις για τη συμμετοχή της φλεγμονής στα καρδιαγγειακά συμβάντα γίνεται έρευνα για τον εντοπισμό δεικτών φλεγμονής που μπορούν να προσφέρουν στην αξιολόγηση του κινδύνου

Η Lp-PLA2 είναι ένας νέος δείκτης :

Ειδικός για τη φλεγμονή των αγγείων
Όταν είναι αυξημένη διπλασιάζεται ο κίνδυνος, ανεξάρτητα από τους άλλους παράγοντες.
Βοηθά στον εντοπισμό ασθενών που χρειάζονται πιο επιθετική θεραπεία
Τα φάρμακα που μειώνουν τα καρδιαγγειακά συμβάντα, όπως στατίνες και φιμπράτες, μειώνουν και τα επίπεδα της Lp-PLA2

Διάγνωση-Ερμηνεία
ΧΑΜΗΛΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ:Lp-PLA2 < 200 ng/ml
ΟΡΙΑΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ:Lp-PLA2 = 200- 235 ng/ml
ΥΨΗΛΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ:Lp-PLA2 > 235 ng/ml
Για ασθενείς μέσου κινδύνου σύμφωνα με τους κλασσικούς δείκτες, το PLAC Test δίνει επιπλέον πληροφορίες για την αξιολόγηση τους. Αν η Lp-PLA2 είναι αυξημένη πρέπει να θεωρηθούν υψηλού κινδύνου και ο χειρισμός τους να είναι ανάλογος. Για ασθενείς υψηλού κινδύνου με τους κλασσικούς δείκτες, αυξημένα επίπεδα Lp-PLA2 υποδεικνύουν την πιθανή ανάγκη για πιο επιθετική αγωγή, όπως συχνότερη παρακολούθηση, μείωση του στόχου για την LDL χοληστερόλη ή συνδυασμένη αντιλιπιδαιμική θεραπεία. Αν η Lp-PLA2 είναι λιγότερο από 200ng/ml, η δημοσιευμένη βιβλιογραφία υποδηλώνει ότι το άτομο ανήκει στην ομάδα χαμηλού κινδύνου και δεν αναμένεται να συμβεί καρδιαγγειακό συμβάν για τα επόμενα 4 χρόνια.

Βιβλιογραφία
Ballantyne CM, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2, high sensitivity C-reactive protein, and risk for incident coronary heart disease in middle-aged men and women in

the Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) study Circulation 2004;109:837-42

Ballantyne CM, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2, high-sensitivity C-reactive protein, and risk for incident ischemic stroke in middle-aged men and women in the atherosclerosis risk in communities (ARIC) study. Arch Intern Med 2005;165:2479-84

Garza, CA et al. Association between lipoprotein-associated phospholipase A2 and cardiovascular disease: a systemic review. Mayo Clinic Proc 2007;82:159-65

Hakkinen T, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2,platelet-activating factor acetylhydrolase, is expressed by macrophages in human and rabbit atherosclerotic lesions.

Arterioscler Thromb Vasc Biol 1999;19:2909-17

Koenig W, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2 predicts future cardiovascular events in patients with coronary heart disease independently of traditional risk factors, markers of inflammation, renal function, and hemodynamic stress Arteriscler Thromb Vasc Biol 2006;26:1586-93

Lanman RB, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2: review and recommendation of a clinical cut point for adults. Prev Cardiol 2006;9:138-43

Macphee CH and Suckling KE. Lipoprotein-associated phospholipase A2: a target directed at the atherosclerotic plaque. Expert Opin Ther Targets 2002;6:309-34

O’Donoghue M, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2 and its association with cardiovascular outcomes in patients with acute coronary syndromes in the PROVE IT-TIMI (PRavastatin Or atorVastatin Evaluation and Infection Therapy-Thrombolysis In Myocardial Infarction) trial. Circulation 2006;113:1745-52

Packard CJ, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2 as an independent predictor of coronary heart disease. West of Scotland Coronary Prevention Study Group. N Engl J Med

2000; 343:1148-55

Winkler K, et al. Lipoprotein-associated phospholipase A2 predicts 5-year cardiac mortality independently of established risk factors and adds prognostic information in patients with

low and medium high-sensitivity C-reactive protein (The Ludwigshafen Risk and Cardiovascular Health Study). Clin Chem 2007;53:1440-7